THƠ
HỒ VĂN KHOA
Ta đi trong rừng tre
Gió ngoài đời xào xạc
Gốc già vặn mình kẽo kẹt…
Trên trời cao, lũ chim ca hát
Dạy đàn con chuyền cành
*
Già,
Vẫn đang kẽo kẹt giấc mơ xanh
Những hàn huyên thế sự!
Người già hát,
Chắc gì còn nhớ chữ,
Nhịp phách buông như ngày tháng khê nồng
Người già hát về ngày xưa
“Cùng Nhau Đi Hồng Binh”
“Trên đỉnh Trường Sơn Ta Hát”
Người già hát,
Em ơi, xao xuyến lắm
Một thời trách nhiệm với non sông,
Nặng gánh gia đình
Cha mẹ,
Vợ chồng
Khuyến khích cháu con dong buồm ra biển lớn…
*
Người già hát,
Chắt chiu từng kỷ niệm
Cho đời!
Hãy nhớ rằng:
NGƯỜI GIÀ VẪN HÁT, CON ƠI!
“Người Già Hát” là một bài thơ giàu cảm xúc và chất suy tư của tác giả Hồ Văn Khoa, mang đến một góc nhìn sâu sắc về cuộc đời và tâm hồn của những người lớn tuổi.
Phân tích bài thơ
Bài thơ sử dụng hình ảnh và ngôn từ giản dị nhưng đầy sức gợi. Bằng cách so sánh và đối chiếu, tác giả đã khắc họa một cách chân thực hình ảnh người già.
* Hình ảnh đối lập: Mở đầu bài thơ, hình ảnh “Gốc già vặn mình kẽo kẹt” được đặt cạnh “lũ chim ca hát / Dạy đàn con chuyền cành”. Sự đối lập này không chỉ cho thấy sự khác biệt giữa tuổi trẻ (chim non) và tuổi già (gốc tre) mà còn ẩn chứa một thông điệp sâu sắc: dù thân thể đã già nua, mệt mỏi, nhưng người già vẫn mang trong mình những ước mơ, hoài bão và trách nhiệm hướng về thế hệ sau. Tiếng hát của chim là niềm vui và sự sống, còn tiếng “kẽo kẹt” của gốc tre lại là sự đấu tranh, chịu đựng của một đời người.
* Tiếng hát của người già: Tiếng hát ở đây không chỉ đơn thuần là những câu hát thông thường. Đó là “tiếng hát” của cả một cuộc đời.
* “Chắc gì còn nhớ chữ”: Tác giả cho thấy sự phai mờ của trí nhớ theo thời gian, nhưng tiếng hát vẫn còn đó, không phải vì thuộc lòng lời ca, mà vì đó là tiếng hát của cảm xúc, của ký ức, của những điều đã ăn sâu vào tâm hồn.
* “Nhịp phách buông như ngày tháng khê nồng”: Nhịp điệu chậm rãi, trĩu nặng của tiếng hát gợi lên sự nhọc nhằn, cay đắng, những vất vả mà người già đã trải qua trong suốt cuộc đời.
* “Hát về ngày xưa”: Những câu hát gợi lại một thời tuổi trẻ hào hùng, đầy lý tưởng với “Cùng Nhau Đi Hồng Binh”, “Trên đỉnh Trường Sơn Ta Hát”. Đó là tiếng hát của một thế hệ đã sống và chiến đấu, mang nặng “trách nhiệm với non sông”.
* Sự tiếp nối và kỳ vọng: Người già không chỉ sống với quá khứ mà còn hướng về tương lai. Sau khi đã hoàn thành trách nhiệm với non sông, với gia đình, họ lại dồn hết tâm huyết để “Khuyến khích cháu con dong buồm ra biển lớn”. Đây là sự kế thừa, là ước mơ của một thế hệ đi trước dành cho thế hệ đi sau, mong muốn con cháu vượt qua giới hạn để đạt được thành công.
* Thông điệp cuối cùng: Bài thơ kết thúc với lời khẳng định mạnh mẽ: “NGƯỜI GIÀ VẪN HÁT, CON ƠI!”. Câu thơ này không chỉ là lời nhắn nhủ mà còn là lời tuyên ngôn. Tiếng hát ấy là tiếng hát của sức sống mãnh liệt, của những kinh nghiệm được “chắt chiu từng kỷ niệm” để truyền lại cho đời. Tiếng hát của người già là bài ca của sự sống, của sự bền bỉ, và là món quà vô giá dành cho thế hệ sau.
“Bài thơ “Người Già Hát” là một bản hòa ca đầy tính nhân văn, vừa gợi lên sự xao xuyến, hoài niệm về quá khứ, vừa thể hiện niềm tin vào sự sống và tương lai. Qua đó, tác giả muốn chúng ta trân trọng, lắng nghe và thấu hiểu hơn những câu chuyện, những bài học mà người già đã dành cả đời để cất lên.