HỒNG MINH NHÂN

Ngày 14 tháng 9 năm 2025, tại số 82 Nguyễn Thanh Sơn, phường Thạnh Mỹ Lợi, Thành phố Hồ Chí Minh, đông đảo các nhà thơ, nhà văn, các nhà giáo, nhà nghiên cứu, các độc giả yêu văn chương… đã cùng hội ngộ trong buổi ra mắt hai tác phẩm mới Chân dung thơ đường luật Việt Nam – giai đoạn cuối thế kỷ 20 đầu thế kỷ 21 của tác giả Hương Thu và Tứ phương kỳ lục của tác giả Kha Tiệm Ly.

Sự kiện không chỉ là dịp giới thiệu sách mà còn là một buổi gặp mặt của những tri âm, nơi những người yêu mến thơ Đường luật và văn học truyền thống cùng nhau thắp lại một ngọn lửa đang âm ỉ cháy trong đời sống hiện đại.

Cuốn sách Chân dung thơ đường luật Việt Nam – giai đoạn cuối thế kỷ 20 đầu thế kỷ 21 là bức tranh đa chiều về hành trình thơ Đường Luật nước ta.

Trong kho tàng thi ca dân tộc, thơ Đường luật Việt Nam là một thể thơ vừa khuôn phép vừa bay bổng, vừa kỷ luật nghiêm ngặt, vừa chất chứa tâm hồn đa sắc của người Việt Nam. Với Chân dung thơ đường luật Việt Nam – giai đoạn cuối thế kỷ 20 đầu thế kỷ 21, tác giả Hương Thu đã thực hiện một cuộc “vẽ chân dung” tinh tế cho thể thơ tưởng chừng cổ kính mà vẫn đầy sức sống này.

Qua những phân tích sắc sảo, liên hệ văn hóa sâu rộng và giọng văn dung dị giàu chất thơ, tác phẩm không chỉ đưa người đọc tiếp cận với cấu trúc và linh hồn của thơ Đường luật, mà còn soi chiếu những đóng góp đặc sắc của các thi nhân Việt Nam khi Việt hóa thể thơ ngoại nhập này.

Cuốn sách không đơn thuần là một tuyển tập hay khảo cứu về thơ cổ, mà là một công trình sưu tầm, ghi nhận và tri ân đối với những nhà thơ Đường luật tiêu biểu của Việt Nam trong giai đoạn cuối thế kỷ 20 đến đầu thế kỷ 21. Với bố cục mạch lạc, nội dung chia thành bốn chương lớn – từ bối cảnh lịch sử, quan điểm nghệ thuật, đến việc khắc họa chân dung các thi nhân qua nhiều thế hệ – sách là một tài liệu quý giúp người đọc hiểu sâu hơn về sự lan tỏa, phát triển và chuyển hóa của thơ Đường luật trong đời sống văn học đương thời.

Giữa dòng chảy mạnh mẽ của thơ tự do và những thể thơ hiện đại, thơ Đường luật tưởng chừng đã lui về phía sau, trở thành tiếng nói của quá khứ. Thế nhưng, với Chân dung thơ Đường luật Việt Nam, tác giả Hương Thu đã cho thấy: thơ Đường không chỉ sống, mà còn có thể sống đẹp, sống sâu, sống đầy bản sắc trong lòng thơ ca đương đại. Không chỉ là một thi nhân tài hoa, nhà thơ Hương Thu còn là người có tâm và có tầm trong việc gìn giữ giá trị truyền thống. Chị dày công sưu tầm, tuyển chọn, và giới thiệu những sáng tác Đường luật tiêu biểu của các tác giả Việt Nam khắp trong nước và cả nước ngoài – một công việc thầm lặng nhưng vô cùng đáng quý. Chân dung thơ Đường luật Việt Nam vì thế không chỉ là một tuyển tập thơ, mà còn là lời khẳng định cho sự trường tồn của thể thơ cổ điển này – khi có những người hết lòng giữ lửa. Không chỉ là cuốn sách dành cho giới nghiên cứu, Chân dung thơ đường luật Việt Nam còn mở ra một cánh cửa dẫn dắt người trẻ bước vào thế giới thi ca truyền thống bằng sự trân trọng và đồng cảm. Đây là một tác phẩm hay dành cho những ai yêu thơ, học thơ, và khao khát hiểu thơ một cách sâu xa hơn – bằng cả lý trí lẫn sự rung cảm.

Kha Tiệm Ly là một giọng kể thu hút và duyên dáng. Với 26 mẩu chuyện trong Tứ phương kỳ lục, Kha Tiệm Ly tiếp tục khẳng định dấu ấn riêng trong lối viết văn xuôi nhẹ nhàng, sâu sắc và thấm đượm tính nhân văn. Ông thường không kể chuyện bằng sự phô trương kiến thức, mà bằng cách chậm rãi dẫn dắt, giàu sức gợi tả. Phong cách kể của ông không thiên về lý giải hay tán dương, mà nghiêng về đối thoại và sẻ chia – như một người bạn đồng hành âm thầm lắng nghe và cùng độc giả chạm vào lớp trầm tích của văn học. Những gì ông viết không chỉ là câu chuyện về con người, mà còn là câu chuyện về một thời đã qua, về nghĩa tình, nhân cách và vẻ đẹp tâm hồn của người sáng tác văn chương.

Kha Tiệm Ly cũng là một cây bút trải đời, từng sống qua thời loạn lạc, qua những biến cố, cuộc sống đủ kiểu khó khăn, nên trong văn chương ông có sự mài mòn của thực tế, có lúc cay đắng, có khi chua chát, song trong sáng tác bao giờ cũng có chiều sâu hiện thực. Một trong những yếu tố làm nên dấu ấn là cách ông không sợ nói thật, nói mạnh, có chút châm biếm, bất mãn với những điều giả dối trong đời, phản ánh sự giận dữ, bất bình với những kẻ sĩ giả dối, với cái “nhân cách” bị thương mại hóa hoặc bị đánh mất.

Là một người có học, hiểu thơ, hiểu văn chương cổ – qua tri thức Hán văn, Quốc văn, sáng tác của ông thổi vào không khí hoài cổ hơi thở hiện đại, với phong cách bạch văn, với lối kể chuyện sinh động, với lòng tri âm với người đọc, ông không giảng đạo, mà chia sẻ nhiều điều qua những câu chuyện, để người đọc tự suy gẫm.

Buổi ra mắt đã diễn ra trong không khí ấm áp chan hoà tình thân, tràn ngập thơ ca và âm nhạc, với những chia sẻ, đối thoại văn chương thú vị.

Văn chương thật ra không tách rời khỏi đời sống cơm áo gạo tiền, mà là tấm gương chiếu rọi tinh thần của cuộc sống phong phú, của cả một thời đại. Buổi ra mắt sách hôm nay cũng là lời nhắc nhở rằng: giữa nhịp sống hiện đại vội vã vẫn còn đó những tiếng thơ cổ điển ngân vang trong lòng người mộ điệu, vẫn còn những câu chuyện mang trong mình bao thông điệp nhân sinh, như một dòng chảy âm thầm và bền bỉ, giữ gìn cho văn hóa dân tộc không ngừng lan tỏa và sinh sôi./.